
Interview van Rachelle Delcroix en Hans Heeres met Jenny Smets, chef Beeldredactie van Vrij Nederland.
In opdracht van AKV St. Joost afdeling fotografie en audiovisuele vormgeving.
Inleidend
Vrij Nederland is als verzetskrant verschenen in augustus 1940 en omschreef zichzelf als “Strijdblad voor de bevrijding van ons land”. Na de bevrijding is de krant ‘bovengronds’ als weekblad voortgezet met een links-sociale koers.
In de ’60- en ‘70er jaren kwam het blad tot grote bloei. Door de democratisering op universiteiten, de opkomst van de Provo en een nieuw links in de politieke partijen vertoonde een beetje linkse Nederlander zich met Vrij Nederland. Het blad publiceerde spraakmakende interviews en columns, deed journalistieke onthullingen, maakte sociale rapportages en gebruikte bijzondere fotografie.
Het aantal abonnees liep op naar meer dan 100.000.
In gesprek met Jenny Smets
In gesprek met Jenny Smets over de rol die Vrij Nederland eventueel voor ons - studenten – kan spelen. Jenny Smets (1964) studeerde moderne en hedendaagse kunst aan de Universiteit van Amsterdam. Ze stelde tentoonstellingen over fotografie samen voor de Rijksdienst Beeldende Kunst, werkte mee aan een aantal fotoboeken en zat in diverse jury’s, waaronder die van de Zilveren Camera, de Dick Scherpenzeelprijs en de World Press Masterclass. Ze heeft gewerkt als fotoredacteur voor de kranten Trouw en Het Parool. Ze werkt sinds 1999 bij Vrij Nederland.
Door de opkomst van de weekbijlagen bij de dagbladen in de jaren ‘90 daalde het aantal abonnees drastisch. Deze weekbijlagen zijn nog steeds een serieuze concurrentie. Het aantal abonnees staat nu op ongeveer 50.000 en redelijk stabiel.
De laatste jaren heeft Vrij Nederland gekozen voor een nieuwe inhoud en een eigenzinnige koers. Weg van het nieuws van alledag, met een meer inhoudelijke en diepere benadering van het nieuws: lange journalistieke verhalen, onderzoeksartikelen, voorpublicaties en fotoreportages met een nieuw engagement behorende bij deze tijd. De lezersgroep is vooral 50+, hoger opgeleid, mannelijk en vaak inwoner van Amsterdam. Het is een lezerspubliek dat voortdurend beoordeelt of het wel of niet abonnee blijft van dit opiniërend weekblad. Het is alsof de abonnees lid zijn van een club met een zeker solide engagement.
Alle week- en dagbladen ervaren een terugloop van abonnees en de losse verkoop is zeer middelmatig en lastig. Blijvende kwaliteit leveren is dan ook essentieel om voort te bestaan.
Foto’s meer dan ondersteuning
Vrij Nederland is geen fotografietijdschrift maar een opiniërend weekblad waarbij de tekst en de inhoud van het grootste belang zijn.
De fotografie moet zorgen voor meer toegankelijkheid van de artikelen en er een visuele toevoeging en aanvulling aan geven, De foto’s moeten het artikel op eigen wijze (soms tegendraads) ondersteunen en helpen lezen, maar ook zelf gelezen kunnen worden. De andere functie van de foto’s is het doorbreken van het tekstgrijs van de artikelen; de lezer een visueel aantrekkelijk artikel leveren. De fotografie zorgt voor de vereiste uitstraling. Het is van groot belang je als blad te onderscheiden, de cover is hier een belangrijk medium in. De cover zorgt dat het blad direct herkenbaar is en dat het een bekend engagement volgt. De keuze van de cover is dan ook essentieel voor een weekblad. Een tijd lang maakte schilderes Lea Lund portretten voor op de cover. Afgelopen zomer is hiermee gestopt. Het stramien van een portret op de cover werd hiermee losgelaten om ruimte te bieden voor een gevarieerder beeld. Ook de gebruikte lettersoort en het logo zijn toen aangepast. De thematiek van de cover wisselt dus periodiek.
Voor de vormgeving en de stijl van Vrij Nederland is de artdirector verantwoordelijk. De fotoredactie zorgt dat de fotografie in het blad de vormgeving en stijl volgt door de keuze van foto’s en opdrachten aan fotografen.
Vrij Nederland heeft als sinds de jaren ‘70 twee fotografen in vaste dienst, zij maken foto’s bij artikelen en reportages. Er is een archief met materiaal (vaak aangekocht) dat wordt gebruikt bij publicaties van Vrij Nederland.
Daarnaast krijgen freelance fotografen opdracht een fotoreportage te maken bij een specifiek artikel dat in Vrij Nederland zal verschijnen. Deze fotografen worden gekozen door Jenny Smets op grond van hun stijl en specialisme. De foto’s moeten visueel aansluiten bij het artikel en het versterken. De eigen waarde van de fotografie willen we meer benutten. “We zoeken de juiste fotograaf bij het juiste artikel. Dat is een zeer belangrijke taak van mij en de drie beeldredacteuren”.
Door het veelvuldig bezoeken van musea, fototentoonstellingen, kunstacademies en door het bijhouden welke fotoboeken/tijdschriften er worden uitgebracht, worden potentiële freelance fotografen gevonden door Jenny. Dit zijn niet alleen fotografen van eigen bodem maar soms ook bekende buitenlandse fotografen die gevraagd worden een reportage te maken over een specifiek onderwerp.
Tevens wordt Jenny veel door fotografen benaderd met foto’s. Alleen als dit werk een interessante visie geeft, een verfrissende benadering heeft en actueel is, is het mogelijk dat dit fotowerk gekozen wordt door Jenny. Er zijn veel fotografen met series die niet interessant genoeg zijn voor Vrij Nederland.
“Wij maken gebruik van veel fotografen – die vaak al eens eerder voor ons gewerkt hebben – om een afwisselend beeld te kunnen bieden aan de lezers”. Dit zijn niet noodzakelijkerwijs altijd professionele fotografen maar incidenteel ook amateurs.
Door het stagnerende abonneebestand – niet alleen voor weekbladen als Vrij Nederland, maar ook voor maandbladen, voor de regionale en landelijke kranten - is er niet veel of geen budget voor dure fotoreportages naar en over het buitenland. “De buitenlandse reportages die nog gepubliceerd worden, worden altijd op eigen initiatief door fotografen gemaakt en aangeboden voor publicatie. We kunnen de aangeboden serie met voldoende nieuwswaarde en kwaliteit dan accepteren voor publicatie”.
Tekort aan goede Nederlandse onderwerpen.
Er komen jaarlijks fotografen en videograven van de academies, zij beginnen - na hun studie - hun netwerken op te bouwen. Dit doen zij door bijvoorbeeld kranten, tijdschriften en studio’s te benaderen met hun werk en ideeën. Voor vele tijdschriften en kranten moet dit werk actualiteitswaarde hebben.
Veel fotografen voelen zich aangetrokken tot het fotograferen op verre locaties en bestemmingen, maar belangrijker is dat je werk een interessante invalshoek heeft en eigen is. “Je moet als fotograaf je eigen verhaal kunnen vertellen en niet doen wat iedereen al doet”, volgens Jenny. “Dat is moeilijk omdat er al zoveel fotografen zijn en zijn geweest met een eigen verhaal, maar het is nog steeds mogelijk”. Voor Jenny hoeft het onderwerp zelf geen verrassing te zijn maar de manier van aanpak en het resultaat moeten wel verrassen door de beeldtaal; clichés moeten te allen tijde worden vermeden.
Kwaliteiten van de fotograaf / videograaf
Door de voortschrijdende ontwikkeling binnen het gebied van de fotografie verandert er veel: de scheidslijn tussen kunst- en documentairefotografie vervaagt, de grensvlakken van fotografie en audio visueel vloeien in elkaar over, beeld en tekst gaan een onlosmakelijk en functioneel geheel vormen. Hierdoor moet de fotograaf van meer markten thuis zijn. Bij de onderwerpen worden specifieke fotografen gezocht die dan vervolgens een opdracht krijgen. Hier wordt rekening gehouden met de specialisaties en kwaliteiten van de fotografen. Kwaliteiten en specialisaties zijn b.v. goed kunnen improviseren, goed kunnen werken in een studio of goed uit de voeten kunnen op drukke locaties zoals feesten.
Maar volgens Jenny is vooral belangrijk dat de fotograaf eigen is en door beelden een eigen verhaal kan vertellen; duidelijk is in de functie van de foto’s en meerwaarde aan een foto kan geven.
De toekomstige verwachtingen
Vrij Nederland verschijnt nu wekelijks als magazine en heeft een eenvoudige internetsite. Deze site is nu nog een afdruk van het magazine. Door het rudimentaire karakter van de internet is er nog weinig aandacht voor video-uitingen op de site.
Er zijn plannen in ontwikkeling die de site meer actualiteit en eigenheid moet geven waardoor meer jongere en nieuwe lezers de “uitstervende oudere achterban” van het weekblad moeten opvullen. De site moet op termijn een volwaardige media-uiting worden van Vrij Nederland. Dit noodzaakt een andere benadering van het nieuws dan nu wordt gehanteerd in het weekblad: meer gebruik van “moderne” beelden als ‘nieuwerwetse’ fotografie en video die passen in vorm en stijl van Vrij Nederland, gemaakt door veelbelovende fotografen en videograven. In de nieuwe vorm en stijl die in ontwikkeling is krijgen foto’s meer hun eigen verhaal te vertellen.
Werkervaring bij VN opdoen
Vrij Nederland is een relatief klein weekblad met een kleine redactie, de beeldredactie bestaat uit 2 personen en heeft 2 fotografen in vaste dienst. Het maken van Vrij Nederland heeft door de wekelijkse publicatie van het weekblad een zeer dynamische productie die naar een climax leidt. Door het geringe personeelsbestand, de tijdsdruk en de prestatiedruk is het niet mogelijk om vrijwilligers of stagiaires te begeleiden.
Reportages die in Vrij Nederland verschijnen worden over het algemeen gemaakt door de vaste fotografen of door freelance fotografen. Soms komen er stagiaires van freelance fotografen mee.
Bronnen
Het opstellen van een interview
Hendrik van de Zee
Het vraaggesprek als instrument bij praktijkonderzoek
ISBN 190-6009-431-xhttp://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/modellen/interview
Vrij Nederland
Werkbezoek 20 december 2007 Raamgracht 4 (hoek Kloveniersburgwal) Amsterdam
Interview Jenny Smets, Chef beeldredactie
Het blad vrij Nederland
http://www.vn.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrij_Nederland
Jenny Smets
http://www.vn.nl/BijVN/Redactie/ArtikelRedactie/OverJennySmets.htm
http://www.foam.nl/index.php?pageId=276
http://www.nieuwsbank.nl/_payment/order/1523255144/inp/2002/06/13/k213.htm
De schrijvers
Rachelle Delcroix
Hans Heeres
In opdracht van AKV St. Joost afdeling fotografie en audiovisuele vormgeving.
Inleidend
Vrij Nederland is als verzetskrant verschenen in augustus 1940 en omschreef zichzelf als “Strijdblad voor de bevrijding van ons land”. Na de bevrijding is de krant ‘bovengronds’ als weekblad voortgezet met een links-sociale koers.
In de ’60- en ‘70er jaren kwam het blad tot grote bloei. Door de democratisering op universiteiten, de opkomst van de Provo en een nieuw links in de politieke partijen vertoonde een beetje linkse Nederlander zich met Vrij Nederland. Het blad publiceerde spraakmakende interviews en columns, deed journalistieke onthullingen, maakte sociale rapportages en gebruikte bijzondere fotografie.
Het aantal abonnees liep op naar meer dan 100.000.
In gesprek met Jenny Smets
In gesprek met Jenny Smets over de rol die Vrij Nederland eventueel voor ons - studenten – kan spelen. Jenny Smets (1964) studeerde moderne en hedendaagse kunst aan de Universiteit van Amsterdam. Ze stelde tentoonstellingen over fotografie samen voor de Rijksdienst Beeldende Kunst, werkte mee aan een aantal fotoboeken en zat in diverse jury’s, waaronder die van de Zilveren Camera, de Dick Scherpenzeelprijs en de World Press Masterclass. Ze heeft gewerkt als fotoredacteur voor de kranten Trouw en Het Parool. Ze werkt sinds 1999 bij Vrij Nederland.
Door de opkomst van de weekbijlagen bij de dagbladen in de jaren ‘90 daalde het aantal abonnees drastisch. Deze weekbijlagen zijn nog steeds een serieuze concurrentie. Het aantal abonnees staat nu op ongeveer 50.000 en redelijk stabiel.
De laatste jaren heeft Vrij Nederland gekozen voor een nieuwe inhoud en een eigenzinnige koers. Weg van het nieuws van alledag, met een meer inhoudelijke en diepere benadering van het nieuws: lange journalistieke verhalen, onderzoeksartikelen, voorpublicaties en fotoreportages met een nieuw engagement behorende bij deze tijd. De lezersgroep is vooral 50+, hoger opgeleid, mannelijk en vaak inwoner van Amsterdam. Het is een lezerspubliek dat voortdurend beoordeelt of het wel of niet abonnee blijft van dit opiniërend weekblad. Het is alsof de abonnees lid zijn van een club met een zeker solide engagement.
Alle week- en dagbladen ervaren een terugloop van abonnees en de losse verkoop is zeer middelmatig en lastig. Blijvende kwaliteit leveren is dan ook essentieel om voort te bestaan.
Foto’s meer dan ondersteuning
Vrij Nederland is geen fotografietijdschrift maar een opiniërend weekblad waarbij de tekst en de inhoud van het grootste belang zijn.
De fotografie moet zorgen voor meer toegankelijkheid van de artikelen en er een visuele toevoeging en aanvulling aan geven, De foto’s moeten het artikel op eigen wijze (soms tegendraads) ondersteunen en helpen lezen, maar ook zelf gelezen kunnen worden. De andere functie van de foto’s is het doorbreken van het tekstgrijs van de artikelen; de lezer een visueel aantrekkelijk artikel leveren. De fotografie zorgt voor de vereiste uitstraling. Het is van groot belang je als blad te onderscheiden, de cover is hier een belangrijk medium in. De cover zorgt dat het blad direct herkenbaar is en dat het een bekend engagement volgt. De keuze van de cover is dan ook essentieel voor een weekblad. Een tijd lang maakte schilderes Lea Lund portretten voor op de cover. Afgelopen zomer is hiermee gestopt. Het stramien van een portret op de cover werd hiermee losgelaten om ruimte te bieden voor een gevarieerder beeld. Ook de gebruikte lettersoort en het logo zijn toen aangepast. De thematiek van de cover wisselt dus periodiek.
Voor de vormgeving en de stijl van Vrij Nederland is de artdirector verantwoordelijk. De fotoredactie zorgt dat de fotografie in het blad de vormgeving en stijl volgt door de keuze van foto’s en opdrachten aan fotografen.
Vrij Nederland heeft als sinds de jaren ‘70 twee fotografen in vaste dienst, zij maken foto’s bij artikelen en reportages. Er is een archief met materiaal (vaak aangekocht) dat wordt gebruikt bij publicaties van Vrij Nederland.
Daarnaast krijgen freelance fotografen opdracht een fotoreportage te maken bij een specifiek artikel dat in Vrij Nederland zal verschijnen. Deze fotografen worden gekozen door Jenny Smets op grond van hun stijl en specialisme. De foto’s moeten visueel aansluiten bij het artikel en het versterken. De eigen waarde van de fotografie willen we meer benutten. “We zoeken de juiste fotograaf bij het juiste artikel. Dat is een zeer belangrijke taak van mij en de drie beeldredacteuren”.
Door het veelvuldig bezoeken van musea, fototentoonstellingen, kunstacademies en door het bijhouden welke fotoboeken/tijdschriften er worden uitgebracht, worden potentiële freelance fotografen gevonden door Jenny. Dit zijn niet alleen fotografen van eigen bodem maar soms ook bekende buitenlandse fotografen die gevraagd worden een reportage te maken over een specifiek onderwerp.
Tevens wordt Jenny veel door fotografen benaderd met foto’s. Alleen als dit werk een interessante visie geeft, een verfrissende benadering heeft en actueel is, is het mogelijk dat dit fotowerk gekozen wordt door Jenny. Er zijn veel fotografen met series die niet interessant genoeg zijn voor Vrij Nederland.
“Wij maken gebruik van veel fotografen – die vaak al eens eerder voor ons gewerkt hebben – om een afwisselend beeld te kunnen bieden aan de lezers”. Dit zijn niet noodzakelijkerwijs altijd professionele fotografen maar incidenteel ook amateurs.
Door het stagnerende abonneebestand – niet alleen voor weekbladen als Vrij Nederland, maar ook voor maandbladen, voor de regionale en landelijke kranten - is er niet veel of geen budget voor dure fotoreportages naar en over het buitenland. “De buitenlandse reportages die nog gepubliceerd worden, worden altijd op eigen initiatief door fotografen gemaakt en aangeboden voor publicatie. We kunnen de aangeboden serie met voldoende nieuwswaarde en kwaliteit dan accepteren voor publicatie”.
Tekort aan goede Nederlandse onderwerpen.
Er komen jaarlijks fotografen en videograven van de academies, zij beginnen - na hun studie - hun netwerken op te bouwen. Dit doen zij door bijvoorbeeld kranten, tijdschriften en studio’s te benaderen met hun werk en ideeën. Voor vele tijdschriften en kranten moet dit werk actualiteitswaarde hebben.
Veel fotografen voelen zich aangetrokken tot het fotograferen op verre locaties en bestemmingen, maar belangrijker is dat je werk een interessante invalshoek heeft en eigen is. “Je moet als fotograaf je eigen verhaal kunnen vertellen en niet doen wat iedereen al doet”, volgens Jenny. “Dat is moeilijk omdat er al zoveel fotografen zijn en zijn geweest met een eigen verhaal, maar het is nog steeds mogelijk”. Voor Jenny hoeft het onderwerp zelf geen verrassing te zijn maar de manier van aanpak en het resultaat moeten wel verrassen door de beeldtaal; clichés moeten te allen tijde worden vermeden.
Kwaliteiten van de fotograaf / videograaf
Door de voortschrijdende ontwikkeling binnen het gebied van de fotografie verandert er veel: de scheidslijn tussen kunst- en documentairefotografie vervaagt, de grensvlakken van fotografie en audio visueel vloeien in elkaar over, beeld en tekst gaan een onlosmakelijk en functioneel geheel vormen. Hierdoor moet de fotograaf van meer markten thuis zijn. Bij de onderwerpen worden specifieke fotografen gezocht die dan vervolgens een opdracht krijgen. Hier wordt rekening gehouden met de specialisaties en kwaliteiten van de fotografen. Kwaliteiten en specialisaties zijn b.v. goed kunnen improviseren, goed kunnen werken in een studio of goed uit de voeten kunnen op drukke locaties zoals feesten.
Maar volgens Jenny is vooral belangrijk dat de fotograaf eigen is en door beelden een eigen verhaal kan vertellen; duidelijk is in de functie van de foto’s en meerwaarde aan een foto kan geven.
De toekomstige verwachtingen
Vrij Nederland verschijnt nu wekelijks als magazine en heeft een eenvoudige internetsite. Deze site is nu nog een afdruk van het magazine. Door het rudimentaire karakter van de internet is er nog weinig aandacht voor video-uitingen op de site.
Er zijn plannen in ontwikkeling die de site meer actualiteit en eigenheid moet geven waardoor meer jongere en nieuwe lezers de “uitstervende oudere achterban” van het weekblad moeten opvullen. De site moet op termijn een volwaardige media-uiting worden van Vrij Nederland. Dit noodzaakt een andere benadering van het nieuws dan nu wordt gehanteerd in het weekblad: meer gebruik van “moderne” beelden als ‘nieuwerwetse’ fotografie en video die passen in vorm en stijl van Vrij Nederland, gemaakt door veelbelovende fotografen en videograven. In de nieuwe vorm en stijl die in ontwikkeling is krijgen foto’s meer hun eigen verhaal te vertellen.
Werkervaring bij VN opdoen
Vrij Nederland is een relatief klein weekblad met een kleine redactie, de beeldredactie bestaat uit 2 personen en heeft 2 fotografen in vaste dienst. Het maken van Vrij Nederland heeft door de wekelijkse publicatie van het weekblad een zeer dynamische productie die naar een climax leidt. Door het geringe personeelsbestand, de tijdsdruk en de prestatiedruk is het niet mogelijk om vrijwilligers of stagiaires te begeleiden.
Reportages die in Vrij Nederland verschijnen worden over het algemeen gemaakt door de vaste fotografen of door freelance fotografen. Soms komen er stagiaires van freelance fotografen mee.
Bronnen
Het opstellen van een interview
Hendrik van de Zee
Het vraaggesprek als instrument bij praktijkonderzoek
ISBN 190-6009-431-xhttp://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/modellen/interview
Vrij Nederland
Werkbezoek 20 december 2007 Raamgracht 4 (hoek Kloveniersburgwal) Amsterdam
Interview Jenny Smets, Chef beeldredactie
Het blad vrij Nederland
http://www.vn.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrij_Nederland
Jenny Smets
http://www.vn.nl/BijVN/Redactie/ArtikelRedactie/OverJennySmets.htm
http://www.foam.nl/index.php?pageId=276
http://www.nieuwsbank.nl/_payment/order/1523255144/inp/2002/06/13/k213.htm
De schrijvers
Rachelle Delcroix
Hans Heeres